03:14

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin 8. maddesine 340 kabul, 135 ret oyu verildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 481 milletvekili katıldı. Oylamada 340 kabul, 135 ret oyu kullanıldı, 5 boş, 1 de geçersiz oy çıktı.

02:45

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin 1. turunda 8. maddenin gizli oylamasına geçildi.

01:06

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin 8. maddesinin görüşmelerine geçildi.

DEVLET BAŞKANI

Söz konusu maddeyle anayasanın "cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddesinde değişiklik yapılarak cumhurbaşkanına "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor. Düzenlemeyle, devletin başı olan cumhurbaşkanına yürütme yetkisi de veriliyor.

BAKANLARI, CUMHURBAŞKANI ATAYACAK

Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek. Cumhurbaşkanı, üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyecek.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halk oyuna sunacak, milli güvenlik politikalarını belirleyecek ve gerekli tedbirleri alacak.

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Kararnamelerle, yürütmenin ihtiyacını karşılaması sağlanacak, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler düzenleme alanı dışında bırakılacak.

Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak.

00:35

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişiklik teklifinin 7. maddesine 340 kabul, 136 ret oyu verildi. 

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 482 milletvekili katıldı. Oylamada 340 kabul, 136 ret oyu kullanıldı. Oylamada 4 boş,  2 geçersiz oy çıktı.

Maddeyle, anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor.

Cumhurbaşkanı, 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türkiye vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek.

EN FAZLA İKİ KEZ SEÇİLEBİLECEK

Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak. Bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek.

Teklifle, mevcut anayasadaki cumhurbaşkanlığına aday gösterilmesinde 20 milletvekilinin yazılı teklifini arayan hüküm kaldırılıyor.

Ayrıca en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partilerin ortak aday gösterebilmesi hükmü de değiştiriliyor.

Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erecek.

Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, cumhurbaşkanı seçilecek. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak.

Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilecek.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan biri herhangi nedenle seçime katılmazsa, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak.

USUL VE ESASLAR KANUNLA DÜZENLENECEK

İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, TBMM seçimi yapılmayacak, sadece cumhurbaşkanı seçimi yenilenecek.

Seçimlerin tamamlanamaması halinde yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut cumhurbaşkanının görevi devam edecek.

Cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.

23:45

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin yedinci maddesinin oylamasına başlandı.

Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın, gizli oylamanın nasıl yapılacağına ilişkin bilgileri verdi ve 7. maddenin gizli oylamasını başlattı.

22:10

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişiklik teklifinin "cumhurbaşkanının adaylığı ve seçimini" düzenleyen yedinci maddesinin görüşmelerine başlandı. 

21:35

Anayasa görüşmelerinde, 6. madde kabul edildi. TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin altıncı maddesine 343 kabul, 137 ret oyu verildi.

GENSORU DENETLEME YETKİSİNE ÇIKARILACAK

TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.

Buna göre, TBMM, Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak.

Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak. Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.

Yazılı Soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek.

Meclis Araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek. 

20:55

TBMM Genel Kurulunda, anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda, altıncı maddenin gizli oylamasına geçildi.

Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın, gizli oylamanın nasıl yapılacağına ilişkin bilgileri verdi. Ardından milletvekillerinin isimleri okunarak, altıncı madde için gizli oylama başlatıldı.

Madde üzerinde milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, anayasa değişiklik teklifi görüşmelerinin milletin gözü önünde cereyan ettiğini söyledi.

"OHAL döneminde anayasa değişikliği görüşülemez, Meclis çalışamaz, Meclis kapatılır gibi bir kural mı var?" diye soran Bozdağ, Meclisin her şart altında çalışmakla vazifeli olduğunu, Türkiye'de anayasa yapmaya engel durum bulunmadığını ifade etti.

Teklifin, yasamanın denetimini ortadan kaldırmadığını, daha etkin ve güçlü hale getirdiğini belirten Bozdağ, "Olmayan siyasi sorumluluk ilk defa anayasaya konuluyor. Cumhurbaşkanın tüm eylemleri yargı denetimine açılıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Bozdağ, oylamaların anayasa uygun gerçekleştirildiğini, bu konuyla ilgili ihtilafların tespitinin divan tarafından yapılması gerektiğini kaydetti.

18:17

Söz konusu maddeyle, kuvvetler ayrılığı prensibine uygun olarak yasamanın yürütmeyi denetlemesi ile Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi, yasamanın görev ve yetkileri arasından çıkarılıyor.

TBMM; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. Gensoru, denetleme yetkisinden çıkarılacak. Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.

Genel Görüşme, toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.

Meclis Soruşturması, cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106. maddesinin 5, 6 ve 7. fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.

Yazılı Soru, en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek. Meclis Araştırması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.