TCDD'nın serbestleşmesine yönelik çalışmalar hızla devam ederken, serbestleşmeye yönelik kanun taslağının son şekli, TBMM'de
Not : Hızlı Tren Projesi bu alanı kapsamamaktadır.(www.hitittv.com)
TCDD nin serbestleştirmesinin adı; özelleştirme,rekabete açılma,satılma, vb ne olursa olsun.Sonuçta kurummu kazanacak,özelmi?
sektörmü kazanacak?,Özel sektör yerlimi olacak yabancı da olabilecekmi?serbesleştirme,(dünya bankasının 1996raporuna
istinadenmi?) kimin talimatıyla yapılıyor?Anahat tren sayısında azalma olacakmı?,banliyo dizileri yerel yönetimemi özel
sektöremi varilecek?,kurum emeklileri,hemen özel sektörde çalışabilecekmi?Gerektiğinde,.ileride serbestleştirme olayından geri
dönüş yapılabilecekmi? vb.müphem konular kanun çıkmadan önce cevaplandırılabilse ,belki tereddütler ortadan kalkmış olur.
Dünyada pek çok örneği olduğu gibi özel sektör kazanacak. Artık hepimiz biliyoruz ki, demiryollarında gelir getiren
taşımacılık türü yük taşımacılığıdır. Serbestleşme/özelleşme ile birlikte, demiryollarına gerçek anlamda ilgi duyan şirketler,
yük taşımacılığı yapan lojistik şirketleridir. Kaldı ki, ülkemizde lojistik devlerinden biri olan, kendi vagonlarına sahip Arkas
bile, Alman Demiryollarının yük kolu olan DB Schenker ile ortak olarak bu işe girmektedir. Yolcu taşımacılığında gelir
düşük olduğu için, ya ciddi devlet sübvansiyonu ile özel şirket işletecek, ya da hiç bir şirket olaya dahil olmadan, devlet
şirketi olacak TCDD AŞ yine sübvansiyonla kendisi yapacaktır. Yalnızca, bu sübvansiyonları AB komisyonluğu takip
etmektedir. İngiltere'de olduğu gibi aşırıya kaçma durumlarında, ciddi uyarılar ve önlem paketleri alınması yönünde
bildiriler gelecektir. Sübvansiyonları azaltmak veya daha düşük gösterebilmek için ek gelir gerekmektedir. Bu durumda, ya
Almanya Fransa ve İngiltere'de olduğu gibi bilet fiyatları artacak, ya da, ÖTV gibi genel olarak ödediğimiz vergilere yenileri
ilave edilecektir. Almanya, 2. dünya savaşından 2012 yılına kadar şehirler arası otobüs taşımacılığını yasaklamıştı. Fakat,
artan tren bilet fiyatları ve halkın tepkisi sonucu, daha ucuz olan otobüs taşımacılığına 2012'den itibaren başladı. Fransa
3+2 koltuk düzenekli ve konfor özürlü çift katlı TGV setleri ile TGV Ougio hizmetleri vermeye başladı. İngiltere'de, dünyanın
en pahalı demiryolu taşımacılığı yapıldığına dair şikayetler yığını oluşuyor. Bu arada İngiltere'de demiryolu yük taşımacılığını DB Schenker yapmakta. Kısaca işin kaymağını Almanlar yemekte...
"Özel sektör yerlimi olacak yabancı da olabilecekmi?serbesleştirme,(dünya bankasının 1996raporuna istinadenmi?) kimin talimatıyla yapılıyor?"
Özel sektör, yerli veya yabancı olabilir. Genelde ortaklık şeklinde gidilebilir. Hatta ve hatta, TCDD AŞ. tıpkı Romanya ve Gürcistan'da olduğu gibi hisse satışı yaparak, devlet şirketi durumunun bir kısmını yerli/yabancı firmalara verebilir.
Özelleştirme, AB ve ABD kökenli dev şirketlerin, başta, uluslar arası enerji koridorları olmak üzere, ticaret yollarını ellerinde tutabilecek şekilde kontrol edilebilmesi amacıyla yapılıyor. Global ekonomik durgunluk ve petrol türevlerindeki dalgalı fiyat politikası, ekonominin can damarı olan ulaşımı büyük ölçüde etkiliyor. Başta, Avrasya ve Orta Asya olmak üzere, kara taşımacılığı şeklindeki ulaşımda, en uygun çözüm demiryolu olduğu için, demiryollarına yönelim de bundan kaynaklanıyor. Orta Asya ve Avrasya'yı özellikle vurguladım, AB ve ABD'nin uzun vadeli planları olan Rimland ve Heartland planları doğrultusunda işler yapıldığı için. Bu planların detaylarını internetten bulabilirsiniz.
"Anahat tren sayısında azalma olacakmı?,banliyo dizileri yerel yönetimemi özel sektöremi verilecek?"
Anahat trenlerinden kastınız yük trenleri ise, kısmi bir artış olacaktır. Malum, özel şirketlerin en çok rağbet edeceği taşımacılık olduğu için. Yolcuda durum kritiktir. Gelir gider ve sübvansiyon hesapları yapılacağı için, bügün çeşitli sebeplerle iptal edilen trenler gibi, iptal edilme durumları yaşanması sürpriz olmaz. Buna karşın yolcu, pahalı bir seçenek olan YHT'ne yönlendirilecektir. Bu da YHT'ne talip şirketlerin dikkatini çekmek içindir / çekecektir. Kısaca pazarlama taktiği.
Banliyöler, İZBAN'da olduğu gibi belediye şirketi/TCDD ortaklığı şeklinde de olabilir, yine İzmir Metro'da olduğu gibi TCDD, altyapıyı işletmeci şirkete kiralayabilir, ya da, TCDD ortaklıklı bir şirket çalıştırabilir ki bu durum, Avrupa'da daha çok yapılandır.
"Gerektiğinde,.ileride serbestleştirme olayından geri dönüş yapılabilecekmi?"
Yollar ve istasyon devletin mülkiyetinde olacak fakat, işletmeci şirketlerin tekrar devlet tarafından alınması, çok ciddi paralar demek, Özellikle 2, Dünya Savaşından sonra demiryolalrını devletleştiren İngiltere, Almanya bunu çok iyi bilmektedir. Hatta, biz de yabancı şirketlerden demiryollarını alıp devletleştrimek için, 25-27 yıl kadar, borç taksitlerini ödedik. İnanın geri dönüş hiç kolay değil.
Umarım sorularınıza cevap verebilmişimdir. Serbestleştirme, özelleştirmeye giden yol olduğu için bizler özelleştirme diyoruz. Yukarıda Romanya ve Gürcistan örneğini verdiğim gibi, serbestleştirmeden sonra şirket statüsünde devam edecek TCDD AŞ, basit bir düzenlemeyle hisse satışına gidebilir. Bu da bir özelleştirmedir.
Kaynak : HİTİT TV