İstanbul Sanayi Odasının (İSO) ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2012 yılı araştırması sonuçlarında ilk sırayı geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) aldı.

TÜPRAŞ, 2012'de 40 milyar 118 milyon 28 bin 63 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 8 milyar 164 milyon 892 bin 972 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv Sanayi AŞ izledi.

Üçüncü sırayı ise 7 milyar 529 milyon 420 bin 343 lira ile Oyak-Renault aldı.

Büyüme rakamları

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2012 yılı araştırmasının sonuçlarına göre, üretimden satışlarını 269,6 milyar liradan 296,4 milyar liraya artıran ilk 250'deki şirketler yüzde 10 büyürken, ikinci 250'lik dilimi oluşturan şirketler ise üretimden satışlarını 54,3 milyar liradan 57,2 milyar liraya çıkararak yüzde 5,3 büyüme gösterdi.

İlk 50 ve ilk 100 şirket dilimlerindeki büyüme yüzde 11,8 ve yüzde 11,6 ile birbirine yakın gerçekleşti. Dilimler aşağıya doğru indikçe üretimden satışlardaki artış oranları da düştü. Artış hızındaki yavaşlama en yüksek oranda son 250'lik dilimde kendini gösterdi.

Üretimden satışlarını 269,6 milyar liradan 296,4 milyar liraya artıran ilk 250'deki şirket yüzde 10 büyüdü. İkinci 250'lik dilimi oluşturan şirketler ise üretimden satışlarını 54,3 milyar liradan 57,2 milyar liraya çıkararak yüzde 5,3 büyüme gösterdi.

500 Büyük Sanayi Kuruluşu içindeki ilk 50 şirket, çalışan ortalaması dışındaki brüt katma değer, kar, ihracat gibi diğer göstergelerde de yüzde 50'ler civarında pay aldı.

İlk 10 şirket

Araştırmaya göre, 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında 2011 yılının en fazla ihracat yapan 10 şirkette 2012 yılında da bir değişiklik olmadı.

Türkiye'nin en büyük şirketi Tüpraş, üretimden satışlardaki liderliğini ihracatta da koruyarak toplam 5 milyar 16 milyon dolarlık ihracatıyla listenin zirvesinde yer aldı.

Ardından gelen üç şirket de yine Ford Otomotiv, Oyak-Renaut ve Arçelik oldu.

Bu sıralamada Tofaş beşinci, Vestel Elektronik altıncı olarak yer aldı.

İhracatta geçen yılın dokuzuncusu İçdaş, bu yıl yedinciliğe yükseldi. OMV Petrol Ofisi listeye sekizinci sıradan girerken, onu Petkim ve Toyota Otomotiv izledi.

500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun toplam ihracatı, 2012 yılında binde 6'lık artışla Türkiye'nin genel ihracat artışı oranının altında kaldı.

Sanayi sektörünün satışlarında ihracat oranı yüzde 27,1

Sektörlerde ihracatın toplam satışlara göre dağılımına bakıldığında ise taşıt araçları, metal eşya ve ile dokuma, tekstil sanayi en ağırlıklı ihracatçı sektörler olarak öne çıktı.

Bu sektörlerde ihracatın toplam satışlar içindeki payı yüzde 30 ile yüzde 50 arasında değişti. Toplam sanayi sektörünün satışlarındaki dağılımda ihracatın oranı yüzde 27,1, iç satışların oranı ise yüzde 72,9 olarak gerçekleşti.

En fazla istihdam kaybı, yüzde 10 ile taşıt araçları sanayinde

500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun istihdam verilerine bakıldığında ise listedeki şirketler 2012 yılında istihdamını yüzde 3,7 artırdı. 2012'de 2011'e göre en fazla istihdam artışı elektrik, gıda ve diğer imalat sanayi sağladı.

Tekstil son yıllarda güç kaybediyor gibi görünse de geçen yıl istihdamda yarattığı yüzde 11,7'lik artış, sektörün istihdam açısından önemini koruduğunu gösterdi. 2012 yılında en fazla istihdam kaybı ise yüzde 10 ile taşıt araçları sanayinde oldu.

Karlılıkta kamu kuruluşları önde

500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun karlılık sıralamasında ise kamu kuruşları dikkati çekiyor. Kamu kuruluşu olan Türkiye Petrolleri, 1 milyar 471 milyon liralık karıyla, 2011'de olduğu gibi 2012'de de birinciliğini korudu.

Tüpraş, 1 milyar 183 milyon liralık kar ile ikinci, üçüncü sırada da yine bir kamu kuruluşu olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, 860 milyon liralık karla yer alıyor. Bir başka kamu şirketi Eti Maden İşletmeleri, 779 milyon liralık karıyla beşinci sırada bulunuyor.

Altıncı sırada da bir maden şirketinin olması dikkat çekiyor. 712 milyon liralık karla altıncı sırayı alan Koza Altın'ı, yedinci sırada 681 milyon liralık karla Tüprag Metal Madencilik izliyor. Otomotiv sanayinin bu listede iki temsilcisi var. Üretimden satışlarda en büyükler arasında yer alan Tofaş ve Ford Otomotiv kar listesinin sekiz ve dokuzuncu sıralarında bulunuyor. Tofaş'ın karı 535 milyon lira olurken, Ford Otomotiv ise 2012 yılını 502 milyon lira karla kapattı. En karlı ilk 10 içinde imalat sanayinde faaliyet gösteren kuruluş sayısının sınırlı kalması dikkat çekiyor.

Kar/zarar eden kuruluşlar

2012 yılında 500 Büyük kapsamındaki kuruluşlarda kar edenlerin sayısı 380'den 437'ye çıktı. Söz konusu 437 şirketin karı 26 milyar 905 milyon lira olurken, 2011 yılında kar eden 380 şirketin karı ise 26 milyon 607 lira olmuştu.

Zarar eden kuruluşların sayısı ise 120'den 63'e düştü. 2011 yılında şirketler 3 milyar 854 milyon lira zarar yazarken, 2012'de bu rakam 2 milyar 713 milyon liraya indi.

Sektörlere göre dönem kar ve zarar toplamı

2012 yılında karlılık gösteren sektörler arasında kağıt sektörü öne çıkıyor. Orman ürünleri ve mobilya da karlılıkta artış sağladı.

Elektrik, madencilik ve gıda da kar artışı yüzde 30'lar civarında bulunuyor. Geleneksel ihracatçı sektörlerde, yani dokuma, giyim eşyası, deri ve ayakkabı sanayisi ve taşıt araçları sanayisinde, dış pazarlardaki daralmanın yarattığı baskıyla 2012 kar ve zarar toplamında yüzde 38 ve yüzde 32'lik düşüşler bulunuyor.