Plastik torbalar, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücretsiz temin edilemeyecek. Çok hafif plastik torbalar, bu uygulamadan muaf tutulacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, uzun süredir taslak çalışmalarını sürdürdüğü “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’’nde değişikliğe gitti. 27 Aralık 2017 tarih ve 30283 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre, plastik torbalar, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücretsiz temin edilemeyecek. Ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya dahil edilemeyecek. Yeni yönetmelikte çok hafif plastik torbalar, bu uygulamadan muaf tutuldu.

Plastik torbalara uygulanacak taban ücret ise her yıl piyasa koşulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak Bakanlık tarafından belirlenecek. Belirlenen taban ücret, takip eden yıl boyunca geçerliliğini koruyacak; plastik torbalar için Bakanlıkça belirlenen fiyat tarifesinin altında ücret uygulanamayacak.

Yeni yönetmelik, ülke genelinde plastik torba kullanımının, yıllık kişi başına kullanılan adedin 31 Aralık 2019’a kadar 90’ı, 31 Aralık 2025’e kadar ise 40’ı aşmayacak şekilde azaltılmasını esas alıyor. Çok hafif plastik torbalar, bu hedeflerin dışında tutuluyor.

1 Ocak 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek yönetmelik, ambalaj üreticilerine de yeni yükümlülükler getiriyor. Buna göre, ambalaj üreticilerine; “Geri dönüştürülmüş madde ve malzemelerin kullanımına ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydı ile plastik, kağıt-karton, cam ve metal ambalaj üreticilerinin yurt içinde piyasaya arz edilecek ambalajlara ilişkin üretim proseslerine konu girdilerin bir kısmını (aşağıdaki tabloda yer alan oranlarda), yurt içinde toplanan atıklardan veya bu atıklardan elde edilen geri dönüştürülmüş malzemeden sağlaması ve bu hususa ilişkin bildirim ve beyanlarını Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda ambalaj bilgi sistemi üzerinden sunması zorunluluğu” getiriliyor. Yönetmelikte belirtilen zorunluluklar, ithal edilen ambalajları ve ithal hammaddelerden üretilen ambalajları kapsamıyor.

Yurt içinde piyasaya sürdüğü ambalajların toplamı yıllık bin kilogram ve altında olan işletmeler geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerinden muaf tutulacak.

Marketlerde plastik poşetlerin ücret karşılığı satılması ile ilgili zorunluluğun 1 Ocak 2019’da başlayacak olmasına rağmen bir çok marketin bugünden poşetleri ücretli yaptığını söyleyen TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Ücretli poşet zorunluluğu 2019’da başlayacak ama bazı marketler bugünden poşetleri büyüklüklerine göre 10 ila 50 kuruş bedelle satmaya başladı. Gelecek kuşaklara yaşanabilir bir çevre bırakmak ve sağlıklı yaşamak için alışverişlerimizde kese kâğıdı ve bez poşet kullanma alışkanlığı tekrar kazanılmalı. Çevreyi koruma tedbiri, poşetten para kazanma fırsatına dönüşmemeli” dedi. 

-“ÇEVREYE ZARARLI OLMAYAN POŞETLER ÜCRETSİZ VERİLMELİ”

Plastik poşetlerin ücretli olması halinde poşet kullanımının mutlaka azalacağını vurgulayan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Ülkemizde yılda 2 milyon 400 bin ambalaj atığı toplanıyor.  Yılda ortalama 35 milyar poşet kullanılarak doğaya atılmaktadır. Plastik poşetlerin doğada uzun yıllar çözünemediğini biliyoruz ve plastik atıkların azaltılması adına poşetlerin ücretli olmasını destekliyoruz. Çünkü, sağlıklı nesiller yetiştirmek için kullandığımız her şeye dikkat etmeliyiz. Bunun için çevre koruma tedbirleri, poşet fırsatçılığına dönmemeli. Marketlerde, çevreye zararlı olmayan plastik poşetler kullanılabilir. Ayrıca, poşetlerin yanında eskiden olduğu gibi file ve bez çantalar da satılabilir. Hatta çevreye zararlı olmayan poşetler ücretsiz de verilebilmelidir. Dolayısıyla amaç çevre kirliliğini azaltmaksa bu tür alternatifler değerlendirilmelidir” şeklinde konuştu.

-“KESE KAĞIDINA MUTLAKA DÖNÜŞ OLMALI”

Yıllar önce bakkal, manav, kasap ve pazarlarda kese kağıtlarının kullanıldığını hatırlatan Palandöken, “30 – 40 yıl önce gıda perakendecisi olarak faaliyet gösteren esnafımızın tamamı plastik yerine kese kağıdı kullanıyordu. Bu yıllarda kârlar daha düşüktü ama çevre daha temizdi. Günümüzde ise Türkiye’de bir kişi haftada 6, yılyda 312 poşet kullanıyor. Bu dünya hepimizin. Çocuklarımıza daha yaşanabilir bir dünya bırakmak istiyorsak kese kağıdı, pazar filesi gibi taşıma usullerine geri dönülmeli. Bununla beraber, vatandaşlarımız alış verişe çıktığında bez çanta ve filelerini yanlarına almalı, tek seferlik poşetler yerine doğaya zararı olmayan bu taşıma yöntemlerini uzun süre kullanmalıdır. Bez çanta, file ve kese kağıdı kullanımı konusunda kampanyalar yapılmalıdır” sözlerine yer verdi.